Αδυνάτισμα: Αγώνας αντοχής ή ταχύτητας;

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή πολλοί άνθρωποι αποφασίζουν να ακολουθήσουν ένα πρόγραμμα αδυνατίσματος. Η σκέψη και μόνο της εικόνας μας με μαγιό, βορά στα αδιάκριτα βλέμματα, αρκεί, για να ξεκινήσουμε έστω και τελευταία στιγμή πολλές φορές, την προσπάθεια για αδυνάτισμα. Φυσικά, ενώ η εικόνα του σώματος συνήθως είναι το ισχυρότερο κίνητρο (εξαιρούνται τα προβλήματα υγείας), δε πρέπει να ξεχνάμε ότι το φυσιολογικό βάρος αποτελεί ασπίδα προστασίας της υγείας μας τόσο στο άμεσο μέλλον όσο και μακροπρόθεσμα.

Υπάρχει ανάγκη να φροντίζουμε το σώμα μας όλο το χρόνο και όχι μόνο την περίοδο λίγο πριν τις διακοπές του καλοκαιριού για λόγους κυρίως αισθητικής. Ακόμη, επειδή σ ’αυτές τις περιπτώσεις κυνηγάμε το άμεσο αποτέλεσμα οι προσπάθειες είναι συχνά εξαντλητικές και στρεσογόνες. Απόρροια της ανάγκης μας για άμεσα αποτελέσματα είναι και η επιλογή λύσεων που στερούνται επιστημονικής τεκμηρίωσης, και οι οποίες υπόσχονται θεαματικά αποτελέσματα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Στην ουσία όμως είναι πολύ «βολικές» για να’ ναι αληθινές.

Η παραπάνω τάση μας για γρήγορο αδυνάτισμα λίγο πριν το καλοκαίρι ενδεχομένως βασίζεται και σε μια γενικότερη αντίληψη που θεωρεί πως ότι καταναλώνουμε δεν επιβαρύνει τόσο την υγεία όσο την εξωτερική μας εμφάνιση. Σίγουρα οι περισσότεροι γνωρίζουμε πως η διατροφή επηρεάζει την υγεία μας αλλά πόσο συνειδητοποιημένοι είμαστε και τι αντίκτυπο έχει αυτό στις διατροφικές μας επιλογές;

Η αντίληψη αυτή πιθανότατα βασίζεται στο γεγονός ότι η απώλεια βάρους συνήθως δεν έχει αμέσως απτά αποτελέσματα στην υγεία μας. Δηλαδή, ένας κατά τα άλλα υγιής άνθρωπος ο οποίος μειώνει το βάρος του κατά 20-30 κιλά σίγουρα νιώθει διαφορά στην κινητικότητα του όμως δεν βελτιώνονται απαραίτητα οι δείκτες υγείας του. Η βελτίωση στην υγεία μετά από μια σημαντική απώλεια βάρους συνήθως είναι περισσότερο εμφανής όταν υπάρχει ήδη εγκατεστημένη νόσος όπως για παράδειγμα αυξημένη χοληστερίνη, πόνοι στις αρθρώσεις, κτλ.

Η αλήθεια είναι όμως πως η διατροφή βοηθά ιδιαίτερα, προλαμβάνοντας την εμφάνιση παθήσεων, ακόμα κι εκείνους που είναι υγιείς αφού αυτά που τρώμε έχουν αντίκτυπο στην υγεία μας στο μέλλον.  Δηλαδή το να ακολουθούμε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις αρχές της ισορροπημένης διατροφής μπορεί επιφέρει κρίσιμα οφέλη στην υγεία μας τα επόμενα χρόνια. Για παράδειγμα θα καθυστερήσουμε σημαντικά την εμφάνιση χρόνιων προβλημάτων υγείας, όπως ο διαβήτης και τα νοσήματα της καρδιάς, ενώ και η εξέλιξη αυτών αφού εμφανιστούν θα είναι αρκετά πιο αργή.

Επιπρόσθετα, πρέπει να αναλογιστούμε το γεγονός ότι ένας άνθρωπος με συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες θα δυσκολευτεί να τις αλλάξει αλλά θα δυσκολευτεί και να διατηρήσει τις αλλαγές για μεγάλο διάστημα. Συχνά λοιπόν αυτό που συναντάμε είναι να γίνεται έντονη προσπάθεια για μερικούς μήνες και στη συνέχεια τα κιλά και οι κακές διατροφικές συνήθειες να επανέρχονται στην αρχική κατάσταση ή και να εντείνονται ακόμα περισσότερο. Άρα, πέρα από το αν η απώλεια βάρους είναι αργή ή γρήγορη τίθεται το ερώτημα του κατά πόσο οι αλλαγές αυτές μπορούν να συντηρηθούν μακροχρόνια.

Η προοδευτική απώλεια βάρους, χωρίς υπερβολικές στερήσεις, αλλά και με γνώμονα την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών που οδήγησαν στην αύξηση του βάρους μας, επιτρέπουν στο σώμα μια μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής και άρα αυξάνουν τη πιθανότητα μακροπρόθεσμης επιτυχίας. Για αυτό το σκοπό είναι σημαντικό  όταν ξεκινάτε τη δική σας προσπάθεια με χρονικό ορίζοντα τους καλοκαιρινούς μήνες να σκεφτείτε πως πρέπει να σχεδιάσετε μια στρατηγική η οποία ενδεχομένως να είναι πιο «εντατική» αυτή τη στιγμή αλλά να έχετε και κατά νου το πώς θα μπορέσετε να τη συνεχίσετε μετά το καλοκαίρι.

Πρέπει δηλαδή να συνειδητοποιήσουμε ότι η φροντίδα του σώματος και της υγείας μας πρέπει να γίνει τρόπος ζωής. Όπως και σε έναν αγώνα αντοχής λοιπόν μπορεί σε ένα ανηφορικό τμήμα της διαδρομής να έχουμε μικρότερη ταχύτητα και σε ένα άλλο κατηφορικό τμήμα μεγαλύτερη. Με τον ίδιο τρόπο κάποια περίοδο μπορεί η προσπάθεια μας να είναι περισσότερο ενώ κάποιες άλλες λιγότερο εντατική. Δεν θα ήταν σοφό όμως μια περίοδο να παραμελούμε τη φροντίδα του σώματος μας και να αδιαφορούμε σκεπτόμενοι πως θα ξεκινήσουμε και πάλι την προσπάθεια μερικούς μήνες αργότερα. Δηλαδή να μη δίνουμε στον εαυτό μας περίοδο χάριτος όπου ανεξέλεγκτα και χωρίς δομή θα επανερχόμαστε στις αρχικές μας συνήθειες. Από την άλλη πλευρά, θα ήταν καλό να αποφύγουμε τις υπερβολικές στερήσεις και τις πολύ εξαντλητικές δίαιτες.

Σε κάθε περίπτωση, και ότι και αν έχετε κατά νου για αυτή τη χρονιά, είναι σημαντικό να το κάνετε με ασφαλή για το σώμα σας τρόπο. Ακόμη, είναι σημαντικό να αναπτύξετε μια στρατηγική, σχεδιασμένη για εσάς και τις συνήθειες σας, με την οποία να προσπαθήσετε να εντοπίσετε και να βελτιώσετε σταδιακά τις συμπεριφορές που σας κάνουν να παίρνετε βάρος. Θυμηθείτε πως οι όποιες αλλαγές πρέπει να συμβαδίζουν με τον τρόπο ζωής σας και πως απώτερος σκοπός είναι η μακροχρόνια διατήρηση τους.

Συνοψίζοντας, για να επιτύχετε τα παραπάνω, σκεφτείτε τα εξής:

• Βάλτε ένα ρεαλιστικό στόχο απώλειας βάρους, όπως για παράδειγμα μείωση του βάρους κατά 1% του αρχικού την εβδομάδα. Σημειώστε στο ημερολόγιο σας το διάστημα που απαιτείται για να φτάσετε το στόχο σας.
• Επιλέξτε μια ασφαλή για το σώμα σας μέθοδο για να αδυνατίσετε. Αποφύγετε μονοφαγικές, χημικές και άλλες δίαιτες. Μειώστε το βάρος σωστά αλλά παράλληλα θυμηθείτε πως το σώμα σας έχει ανάγκη από μια πληθώρα θρεπτικών συστατικών καθώς και ενυδάτωση ιδιαίτερα τους πιο θερμούς μήνες του έτους.
• Σκεφτείτε ποιες είναι οι διατροφικές συνήθειες που θα μπορούσατε να βελτιώσετε και ξεκινήστε βάζοντας τρεις μετρήσιμους και ρεαλιστικούς στόχους.

Μερικά παραδείγματα στόχων είναι τα εξής:

• Θα καταναλώνω 1 γλυκό την εβδομάδα.
• Θα κάνω 8.000 βήματα την ημέρα.
• Θα τρώω 3 γεύματα την ημέρα.
• Θα τρώω τουλάχιστον 1 σαλάτα την ημέρα.

Συγγραφέας, Γιάννης Δημακόπουλος, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.

Το άρθρο αυτό αποτελεί αναδημοσίευση από το περιοδικό Plan Be που κυκλοφορεί μαζί με τον Ελεύθερο Τύπο.