Παχυσαρκία και απώλεια βάρους εν μέσω πανδημίας

Η σημασία ενός ισχυρού ανοσοποιητικού

Τα μέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας έφεραν δραματικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να ασκήσουν τις δραστηριότητές τους ή, τουλάχιστον, δεν μπορούν να το κάνουν όπως πριν. Η μεγαλύτερη μερίδα των ανθρώπων είναι αναγκασμένοι είτε να εργάζονται από το σπίτι, είτε να σταματήσουν τελείως. Είναι, λοιπόν, εύλογο να αναρωτηθεί κανείς: Τι επίπτωση θα έχει αυτό στο σωματικό βάρος;

Η απότομη αλλαγή στην καθημερινότητα είναι βέβαιο ότι έχει επίπτωση στην ψυχολογία. Μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα κατάθλιψης ή αυξημένο άγχος, ενώ είναι δυνατό ακόμα και να διαταραχθεί ο ύπνος. Επιπλέον, ελλείψει άλλων δραστηριοτήτων, κανείς στρέφεται στο φαγητό ή περνάει όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά από μια οθόνη, κάτι που επίσης μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού, κατάθλιψη και διαταραχές στον ύπνο.

Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει η αλλαγή στο σωματικό βάρος εν μέσω πανδημίας;

Γνωρίζουμε ότι όσοι ασθένησαν από Covid-19 ενώ έπασχαν από σοβαρά υποκείμενα νοσήματα, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν επιπλοκές. Φαίνεται ότι και η παχυσαρκία θα πρέπει να κατατάσσεται μεταξύ τέτοιων νοσημάτων. Συστηματική επιθεώρηση 75 μελετών έδειξε πως, σε σχέση με εκείνους που διατηρούν ένα υγιές βάρος, όσοι είναι παχύσαρκοι είναι 113% πιθανότερο να νοσηλευτούν, 74% πιθανότερο να μπουν στην εντατική και 46% να πεθάνουν από τον ιό.

Ακόμα δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πώς η παχυσαρκία επιδεινώνει τη μορφή που θα πάρει η ασθένεια, ωστόσο μπορεί να συμβάλει στην υποβάθμιση της πνευμονικής λειτουργίας, ή της ανοσοποιητικής λειτουργίας, αλλά και να προκαλέσει χρόνια συστημική φλεγμονή ή δυσλειτουργία του μεταβολισμού. Επίσης, η παχυσαρκία αυξάνει την πιθανότητα ύπαρξης άλλου υποκείμενου νοσήματος.

Φαίνεται πως η τάση είναι τα περιοριστικά μέτρα να οδηγούν σε αύξηση του βάρους, ιδίως σε άτομα που είναι ήδη παχύσαρκα. Μελέτη που έγινε στο Τορίνο της Ιταλίας έδειξε ότι παχύσαρκοι ασθενείς αύξησαν το βάρος τους εν μέσω περιοριστικών μέτρων κατά 1,5 κιλό. Η αύξηση αποδόθηκε στο μειωμένο ενδιαφέρον για το πόσο υγιεινή διατροφή έκαναν, στη μείωση του επιπέδου σωματικής δραστηριότητας και γενικότερα φυσικής δραστηριότητας, αλλά και στην αύξηση των επιπέδων του άγχους και της κατάθλιψης.

Τι ρόλο παίζει το φαγητό;

Από την παραπάνω μελέτη στο Τορίνο μαθαίνουμε πως οι συμμετέχοντες, ενώ λάμβαναν ατομικές διατροφικές συμβουλές κατά την απομόνωση, κατέγραψαν μεταβολή στη συμπεριφορά τους προς μη υγιεινές διατροφικές πρακτικές. Πιο συγκεκριμένα, έτρωγαν περισσότερο, και μάλιστα τροφές όπως γλυκά, σνακ, κατεψυγμένα και κονσερβοποιημένα τρόφιμα, μειώνοντας παράλληλα τα φρούτα και τα λαχανικά στη διατροφή τους.

Ο φόβος είναι ότι μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού ακολουθεί τα παραπάνω μοτίβα στη διατροφή του, εν μέσω καραντίνας, με αποτέλεσμα να αυξάνει το σωματικό βάρος και, κατ’ επέκταση, τα ποσοστά παχυσαρκίας. Ωστόσο, έτσι αυξάνεται και ο αριθμός των ανθρώπων που κινδυνεύουν να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές, αν ασθενήσουν από κορονοϊό. Άρα, η υγιεινή διατροφή μας βοηθά να διατηρούμε ένα υγιές σωματικό βάρος και έμμεσα μειώνει την πιθανότητα σοβαρών επιπλοκών από Covid-19.

Ο ρόλος του φαγητού και της υγιεινής διατροφής, ωστόσο, είναι ευρύτερος, καθώς η διατροφή συνδέεται με την ανοσοποιητική λειτουργία. Μια ισορροπημένη διατροφή μειώνει το ενδεχόμενο μολύνσεων – βακτηριακών, ιικών και άλλων.

Σε αδρές γραμμές, η υγιεινή διατροφή φροντίζει ώστε να παίρνουμε τα απαραίτητα μακροθρεπτικά συστατικά, μέταλλα και βιταμίνες. Διακρίνεται, δε, από τέσσερα κομμάτια: Το μεγαλύτερο καταλαμβάνεται από τα λαχανικά, το μικρότερο από τα φρούτα και απομένουν δύο ίσα κομμάτια, εκ των οποίων το ένα αποτελείται από τρόφιμα ολικής άλεσης, όσπρια και καρπούς, ενώ το άλλο από “υγιή” πρωτεΐνη. “Υγιής” πρωτεΐνη σημαίνει περιορισμένη κατανάλωση ψαριού, πουλερικών και γαλακτοκομικών, και ακόμη πιο περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Ακόμη, σημαίνει αποφυγή επεξεργασμένων υδατανθράκων (π.χ. μπισκότα) και ζάχαρης.

Προσέξτε, η εποχή της πανδημίας δεν προσφέρεται για “σκληρές”, πολύ περιοριστικές δίαιτες. Αν ασθενήσει κανείς από κορονοϊό, πρέπει να τρώει αρκετά, για να αποφύγει ακούσια απώλεια βάρους. Αν όχι, και πάλι πρέπει να τρώει αρκετά, ώστε να παράγει ο οργανισμός του αρκετά λεμφοκύτταρα και αντισώματα, η παραγωγή των οποίων απαιτεί την κατανάλωση θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνη C, D, ψευδάργυρος, σελήνιο, σίδηρος και πρωτεΐνη.

Σημαντική είναι και η κατανάλωση ινών, αφού βοηθούν στην ανάπτυξη και τη διατήρηση ευεργετικών για την ανοσοποιητική λειτουργία μικροβίων. Οι συγκεκριμένες ονομάζονται και πρεβιοτικές, αφού τρέφουν μικρόβια. Πρεβιοτικά τρόφιμα είναι, για παράδειγμα, το σκόρδο, το κρεμμύδι, το πράσο, το σπαράγγι και οι μπανάνες. Τα προβιοτικά τρόφιμα, όπως το κεφίρ και το γιαούρτι, από την άλλη, περιέχουν ευεργετικούς μικρο-οργανισμούς και επίσης συνιστώνται. Σε ένα γενικό πλαίσιο, συστήνεται κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, τροφίμων ολικής άλεσης και οσπρίων, που προσφέρουν πρεβιοτικά.

Τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν σε ειδικές περιπτώσεις. Αν κάποιος αδυνατεί να έχει μια ορισμένη ποικιλία στη διατροφή του ή έχει αυξημένες διατροφικές ανάγκες ή έλλειψη, τότε τα συμπληρώματα μπορούν να καλύψουν κάπως το κενό και να ενισχύσουν τις ανοσοποιητικές αντιδράσεις. Ειδικότερα, η βιταμίνη D (ιδιαίτερα όταν υπάρχει έλλειψη), ο ψευδάργυρος και, σε κάποιες περιπτώσεις, η βιταμίνη C έχουν ιδιαίτερη αξία, και είναι καλό να το συζητήσει κανείς με έναν επαγγελματία υγείας.

Ειδική περίπτωση αποτελούν οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι έχουν μειωμένο αριθμό λεμφοκυττάρων και, άρα, περιορισμένες ανοσοποιητικές αντιδράσεις. Ενώ, παράλληλα, αντιμετωπίζουν συχνά ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά. Ένα συμπλήρωμα πολυβιταμινών και μετάλλων μετά από σύσταση επαγγελματία μπορεί να βοηθήσει, αλλά όχι και να αντικαταστήσει μια ισορροπημένη δίαιτα.

Γνωρίζουμε ότι τα συμπληρώματα βοηθούν μειώνοντας το ρίσκο ιικής μόλυνσης, αλλά και τη σοβαρότητά της. Δεν είναι παράλογο να προφυλάξουμε τον εαυτό μας χρησιμοποιώντας κάποιο συμπλήρωμα πολυβιταμινών και μετάλλων. Ειδικότερα για τη βιταμίνη D, η ημερήσια ή εβδομαδιαία χορήγησή της βοηθά στην προστασία από οξείες μολύνσεις του αναπνευστικού, ειδικά για όσους παρουσιάζουν ανεπάρκεια σε αυτή. Όλα τα παραπάνω, φυσικά, πάντα έπειτα από συμβουλή επαγγελματία.

Συμπερασματικά, τι μπορούμε να κάνουμε:

• Φοράμε σωστά τις χειρουργικές μάσκες, κρατάμε αποστάσεις και πλένουμε τα χέρια μας συχνά με σαπούνι.
• Αν έχουμε κάποιο υποκείμενο νόσημα, συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για την ιδανική διαχείρισή του – Δεν το αφήνουμε για αργότερα.
• Αν έχουμε αυξημένο σωματικό βάρος, προσπαθούμε να το μειώσουμε σωστά, και όχι με “ανορθόδοξες” μεθόδους.
• Καταναλώνουμε μια δίαιτα με ολόκληρα φρούτα και λαχανικά, τρόφιμα ολικής άλεσης, υγιεινές πηγές πρωτεΐνης, όσπρια και λιγότερο κρέας.
• Συμβουλευόμαστε κάποιον διαιτολόγο σχετικά με την πληρότητα της διατροφής μας σε θρεπτικά συστατικά, αλλά και με το πώς μπορούμε να την ενισχύσουμε. Ιδιαίτερα η βιταμίνη D φαίνεται πως είναι σημαντική.
• Προσπαθούμε να αυξήσουμε τη φυσική μας δραστηριότητα.
• Κοιμόμαστε καλά.
• Προσπαθούμε να περιορίσουμε τυχόν στρες που μπορεί να έχουμε.