Τροφή και ανοσοποιητικό

Αν η πρόληψη είναι όντως καλύτερη της θεραπείας η μάχη ενάντια στην ασθένεια ξεκινά πριν αρρωστήσουμε. Ο τρόπος ζωής μας είναι το πρώτο τείχος προστασίας. Αν κοιμόμαστε αρκετά,  αποφεύγουμε το άγχος, παίρνουμε μέτρα για να αποφύγουμε τις μολύνσεις, δεν καπνίζουμε, διατηρούμε ένα υγιές βάρος, τρώμε υγιεινά, δεν πίνουμε πολύ, ασκούμαστε και ούτω καθεξής τότε το σώμα διατηρείται σε καλή κατάσταση και κατ’ επέκταση το ανοσοποιητικό μας  διατηρείται και αυτό σε καλή κατάσταση.

Όπως βλέπετε η δίαιτα και η διατροφή επηρεάζουν την ύπαρξη ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος. Εδώ θα δούμε πώς μπορείτε να διαμορφώσετε τη διατροφή ώστε να ωφελήσετε και την ανοσοποιητική του λειτουργία.

Η σύνδεση με τη διατροφή

Ο υποσιτισμός σχετίζεται με προβλήματα υγείας. Άνθρωποι οι οποίοι υποσιτίζονται είναι περισσότερο ευάλωτοι σε μολύνσεις. Στις ανεπτυγμένες χώρες στις οποίες ζούμε τέτοια φαινόμενα είναι σπάνια, ωστόσο μπορεί να συναντήσουμε ανεπάρκεια σε μικροθρεπτικά στοιχεία ή συγκεκριμένες βιταμίνες. Αυτές οι ελλείψεις όμως δεν είναι αποτέλεσμα στέρησης αλλά μάλλον προτιμήσεων.
Τι σημαίνει αυτό; Επιλέγουμε για παράδειγμα ένα φάσμα τροφών που μας αρέσουν, και εμμένουμε σε αυτό. Αν όμως σε αυτό το φάσμα δεν εκπροσωπούνται όλες τις διατροφικές ομάδες ενδεχομένως να παρουσιάσουμε ανεπάρκεια σε κάποια βιταμίνη ή κάποιο θρεπτικό συστατικό. Μπορεί δηλαδή κάποιος να τρώει αρκετές θερμίδες ημερησίως αλλά να έχει εξορίσει από τη δίαιτά του τα φρούτα και τα λαχανικά. Υπάρχει πιθανότητα τότε να μην καταναλώνει τις βιταμίνες ή τα μέταλλα που χρειάζεται ο οργανισμός του και το ανοσοποιητικό του σύστημα.

Αυτή η μορφή «υποσιτισμού» παρατηρείται συχνά σε ηλικιωμένους. Ο λόγος είναι ότι οι ηλικιωμένοι συνήθως τρώνε μικρότερες ποσότητες και οι δίαιτές τους έχουν μικρότερη ποικιλία.

Τι μπορώ να κάνω

Ο στόχος σας πρέπει να είναι διπλός. Αφενός να καταναλώσετε μόνο όσες θερμίδες είναι απαραίτητες για να διατηρείτε ένα φυσιολογικό βάρος. Αφετέρου το διαιτολόγιό σας να περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχετε ανάγκη. Εδώ παραθέτουμε μια λίστα με συστατικά που «ενισχύουν» το ανοσοποιητικό, καταγράφοντας παράλληλα και κάποιες από τις τροφές που τα περιέχουν:

• Πρωτεΐνη
  Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Τα αντισώματα με τα οποία ο οργανισμός μας καταπολεμάει τις ασθένειες αποτελούνται από πρωτεΐνη. Φροντίστε να καταναλώνεται μία ποσότητα πρωτεΐνης με κάθε γεύμα. Τη βρίσκουμε στα πουλερικά, το ψάρι, το άπαχο κρέας, τα θαλασσινά, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς (προτιμήστε ανάλατους) και τους σπόρους.
• Βιταμίνη C
  Η βιταμίνη C συνεισφέρει στη λειτουργία του ανοσοποιητικού διεγείροντας το σχηματισμό αντισωμάτων. Η καθημερινή πρόσληψη μέσω της τροφής είναι σημαντική γιατί το σώμα μας δεν τη παράγει ούτε την αποθηκεύει. Είναι λάθος να νομίζουμε ότι αποκλειστική πηγή της είναι τα εσπεριδοειδή αφού βρίσκεται και στο λαχανάκι Βρυξελλών, το σπανάκι, τη λαχανίδα, την κόκκινη πιπεριά, τις φράουλες, τη παπάγια και το χυμό ντομάτας.
• Βιταμίνη Ε
  Η Ε έχει αντιοξειδωτική δράση. Βιταμίνη Ε έχει το σπανάκι και το μπρόκολο. Επίσης τη βρίσκουμε στα αμύγδαλα, τα φιστίκια, τα φουντούκια, τους ηλιόσπορους και το ηλιέλαιο.
• Βιταμίνη Β6
  Η συγκεκριμένη συμμετέχει σε ένα μεγάλο πλήθος βιοχημικών αντιδράσεων του οργανισμού μας. Με αυτό τον τρόπο συμμετέχει και στο ανοσοποιητικό. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β6 είναι το στήθος κοτόπουλου, ο σολομός, ο τόνος, οι μπανάνες, τα ρεβίθια, οι ψητές πατάτες και τα πράσινα λαχανικά.
• Βιταμίνη Α
  Η Α έχει αντιοξειδωτική δράση. Επίσης συμβάλει στην υγεία των ιστών του στόματος, του στομάχου, των εντέρων, του αναπνευστικού αλλά και στην καλή όραση. Προκειμένου να συμπεριλάβετε τη βιταμίνη Α στη δίαιτά σας επιλέξτε καρότα, λαχανίδες, σπανάκι, γλυκοπατάτες, πεπόνι, κόκκινη πιπεριά, βερίκοκα και κολοκύθα. Το συκώτι και άλλα εντόσθια επίσης περιέχουν μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α όμως χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση τους.
• Βιταμίνη D
  Καταναλώνοντας σολομό, κολιό (σκουμπρί), τόνο, σαρδέλες και αυγό μπορείτε να πάρετε μικρή ποσότητα της συγκεκριμένης βιταμίνης από τις τροφές. Σημαντικές ποσότητες βιταμίνης D επίσης παράγονται από την έκθεση του δέρματος μας στον ήλιο.
• Φυλλικό οξύ
  Θα το βρείτε στα φασόλια και τα μπιζέλια καθώς και τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά.
• Σελήνιο
  Πηγές σεληνίου είναι ο τόνος, οι σαρδέλες, το μπρόκολο, το σκόρδο, το κριθάρι και τέλος τα βραζιλιάνικα φιστίκια (Brazilian nuts).
• Σίδηρος
  Θα τον βρείτε στο μοσχάρι, το κοτόπουλο, τη γαλοπούλα και τα θαλασσινά. Επίσης στα όσπρια, το μπρόκολο και τη λαχανίδα.
• Ψευδάργυρος
  Θα τον βρείτε στα θαλασσινά όπως στρείδια και καβούρια, στο άπαχο κρέας και τα πουλερικά, το γάλα, τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα ψητά φασόλια, στους σπόρους και τους ξηρούς καρπούς.

Για τις βιταμίνες και τα θρεπτικά συστατικά της λίστας αναφέραμε κάποιες τροφές που τα περιέχουν φυσικά. Υπάρχουν όμως και τρόφιμα τα οποία είναι «ενισχυμένα» με συγκεκριμένες βιταμίνες ή θρεπτικά συστατικά. Δύο παραδείγματα τέτοιων τροφίμων είναι ένα, τα δημητριακά στις συσκευασίες των οποίων μπορείτε να ελέγξετε με ποιες βιταμίνες έχουν ενισχυθεί, και δύο τα «εμπλουτισμένα/ο» μαύρα/ο ζυμαρικά, ψωμί τα οποία συχνά περιέχουν φυλλικό οξύ.

Σκευάσματα

Τα σκευάσματα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την πρόσληψη βιταμινών από τη διατροφή. Το σώμα μας απορροφά τις θρεπτικές ουσίες από τη διατροφή καλύτερα. Επίσης δεν υπάρχουν στοιχεία, ως τώρα, που να δείχνουν πως συγκεκριμένα σκευάσματα ενισχύουν το ανοσοποιητικό.
Όπως είδαμε πιο πάνω μπορεί κάποιος να μην απορροφά κάποια βιταμίνη όπως πρέπει. Καλό είναι τότε να ρωτήσει κάποιον ειδικό για το τι θα μπορούσε να κάνει.