Ζάχαρη: καστανή vs λευκή

Τα τρόφιμα ολικής άλεσης θεωρούνται καλύτερες επιλογές σε σύγκριση με εκείνα που είναι “λευκά” (δεν είναι ολικής άλεσης). Έτσι το καστανό χρώμα στα τρόφιμα έχει συνδεθεί με την υγεία.

Όμως, αντίστοιχοι ισχυρισμοί γίνονται και όσον αφορά στην καστανή ζάχαρη η οποία αναφέρεται αρκετές φορές ως καλύτερη επιλογή σε σχέση με τη λευκή.

Είναι αυτό αληθές; Υπάρχει διαφορά στα θρεπτικά συστατικά μεταξύ των δυο; Αν ναι, είναι σημαντική; Τι γίνεται όσον αφορά στην επεξεργασία τους; Υπάρχει διαφορά μεταξύ των δυο όσον αφορά στη δράση που έχουν στο σώμα μας;

Σε αυτό το άρθρο θα συζητήσουμε με λεπτομέρεια αν ο ισχυρισμός για την υπεροχή της καστανής ζάχαρης είναι αληθής.

Ενέργεια, θρεπτική αξία, γλυκαιμικός δείκτης και επεξεργασία

Στον πίνακα που παραθέτουμε γίνεται σύγκριση των θρεπτικών συστατικών της λευκής και της καστανής ζάχαρης ανά 100γρ. τροφίμου. Για τα  θρεπτικά συστατικά που η λευκή και η καστανή ζάχαρη έχουν τιμή μηδέν δεν αναφέρονται καθόλου με εξαίρεση το λίπος.

Βλέπουμε λοιπόν ότι οι διαφορά των δυο όσον αφορά στις θερμίδες είναι εξαιρετικά μικρή. Έχουν 7 θερμίδες διαφορά ανά 100γρ. ενώ και οι δυο αποτελούνται απο σακχαρόζη. Σακχαρόζη (sucrose στα Αγγλικά) είναι η επιστημονική ονομασία για τη ζάχαρη.

Στον πίνακα παρατηρούμε ακόμη ότι η καστανή ζάχαρη έχει ελαφρώς μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε κάποια θρεπτικά συστατικά όπως ασβέστιο και φυλλικό οξύ. Όμως αυτή η διαφορά αλλά και γενικότερα η περιεκτικότητα της ζάχαρης οποιουδήποτε είδους σε θρεπτικά συστατικά είναι πολλή μικρή σε σχέση με τις ανάγκες μας σε αυτά για να είναι χρήσιμη για το σώμα.  Μάλιστα, είναι ακόμα μικρότερη αν αναλογιστούμε ότι ο πίνακας περιγράφει τη σύσταση ανά 100γρ. τη στιγμή που ένα κουταλάκι του γλυκού είναι 4 γρ.

Άρα, λευκή και καστανή ζάχαρη προσφέρουν τις ίδιες θερμίδες και η διαφορά τους σε θρεπτικά συστατικά είναι τόσο μικρή που δεν έχει καμία διατροφική αξία. Επιπρόσθετα, το σώμα μας δεν έχει ανάγκη να λαμβάνει ζάχαρη, όποιου είδους, και αυτός είναι ο λόγος που οι διατροφικές συστάσεις στην Ελλάδα καθώς και σε άλλες χώρες συνιστούν περιορισμό ή αποφυγή κατανάλωσης ζάχαρης.  Αν και κάποιες φορές προσθέτουμε οι ίδιοι ζάχαρη στα ροφήματα μας αρκετή ζάχαρη προστίθεται σε επεξεργασμένα ή προ-παρασκευασμένα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Τα δημητριακά πρωινού και τα σακχαρούχα αναψυκτίκα είναι κάποια κοινά παραδείγματα που ίσως δεν θα σκεφτόμασταν με την πρώτη όπως τα γλυκά. Μάλιστα τα αναψυκτικά που την περιέχουν έχουν συνδεθεί με την παχυσαρκία, ιδιαίτερα την παιδική.

Όσον αφορά στο γλυκαιμικό δείκτη επίσης δεν παρατηρείται πλεονέκτημα της καστανής έναντι της λευκής. Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι μια τιμή που αποδίδεται με συγκεκριμένο πρωτόκολλο στα τρόφιμα ανάλογα με το πόσο γρήγορα τα τρόφιμα αυτά αφού καταναλωθούν αυξάνουν τη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος σε σύγκριση με το πόσο ανεβάζει τη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος ένα τρόφιμο αναφοράς. Συνήθως το τρόφιμο αναφοράς είναι η γλυκόζη (όχι του αίματος αλλά αυτή που τρώμε) ή το λευκό ψωμί.. Η λευκή και η μαύρη ζάχαρη έχουν πανομοιότυπες τιμές γλυκαιμικού δείκτη είτε συγκριθούν με τη γλυκόζη που τρώμε είτε με το λευκό ψωμί και άρα δεν κάνουν διαφορά στο πόσο επηρεάζουν την επακόλουθη άνοδο στη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος. Την επηρεάζουν δηλαδή ακριβώς με τον ίδιο τρόπο.

Παρόλο που η καστανή θεωρείται λιγότερο επεξεργασμένη από τη λευκή κάποιες φορές η παραγωγή της πραγματοποιείται με την προσθήκη μελάσσας στην ήδη κατεργασμένη λευκή ζάχαρη.

Με δυο λόγια

• Το σώμα μας δεν έχει ανάγκη τη ζάχαρη. Μας προσφέρει μόνο γεύση παρά θρέψη.
• Η καστανή ζάχαρη δεν υπερέχει της λευκής ουσιαστικά σε τίποτα. Και τα δυο είδη παρέχουν τις ίδιες θερμίδες, η διαφορά σε θρεπτικά συστατικά είναι μικρή και ασήμαντη ενώ η γλυκόζη στο αίμα αυξάνεται με τον ίδιο τρόπο είτε καταναλώσουμε καστανή είτε λευκή ζάχαρη.
• Ενώ η καστανή θεωρείται λιγότερο επεξεργασμένη από τη λευκή αυτό δεν είναι πάντα αλήθεια. Κάποιες φορές στην ήδη επεξεργασμένη λευκή προστίθεται μελάσσα.
• Προσπάθηστε να αποφύγετε τη ζάχαρη ή να την καταναλώσετε με μέτρο. Ακόμη, να είστε προσεκτικοί όσον αφορά στην προστιθέμενη ζάχαρη σε επεξεργασμένα ή προ-παρασκευασμένα προϊόντα.