Προσέχω για να μην έχω

Θα μιλήσουμε για τη διατροφή και τη γήρανση. Το κάνουμε με αφορμή τη μελέτη Samieri και συνεργάτες (2013) που έγινε στις ΗΠΑ, και εξέτασε το αν η διατροφή στη μέση ηλικία επηρεάζει την ποιότητα ζωής μας αργότερα στη ζωή. Στις τελευταίες δεκαετίες έχουμε δει άνοδο στο επίπεδο ζωής, ειδικά στη δύση, που είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού ηλικίας 65 και άνω. Τώρα περισσότερο από ποτέ μας ενδιαφέρει να εξακριβώσουμε πώς αυτή η ομάδα του πληθυσμού θα μπορούσε να διατηρήσει μια καλή ποιότητα ζωής. Δηλαδή μια ζωή χωρίς χρόνιες ασθένειες και/ή φυσικές και/ή διανοητικές δυσκολίες.

Έως πρόσφατα ο στόχος ήταν να μειωθεί η θνησιμότητα, και λίγο πολύ επιτεύχθηκε. Είναι φυσικό τώρα η προσοχή να έχει στραφεί στο πώς αυτά τα έξτρα χρόνια θα τα ζήσουμε με καλή υγεία. Ο τρόπος ζωής μας, πριν φτάσουμε σε μια ορισμένη ηλικία, θεωρείτε πως επηρεάζει την ανάπτυξη παθήσεων σε βάθος χρόνου. Ένας από τους παράγοντες επιρροής είναι η δίαιτα. Οπότε το ερώτημα γίνεται μπορεί η δίαιτα να μας βοηθήσει να γεράσουμε με υγεία; Παρόλο που το ζήτημα αφορά ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού ο όγκος της έρευνας πάνω σ’αυτό δεν είναι μεγάλος. Προκύπτει λοιπόν ξεκάθαρο κοινωνικό ώφελος από τέτοιες μελέτες.

Η μελέτη

Τα δεδομένα λήφθησαν από μελέτη Nurses’ Health Study η οποία ξεκίνησε το 1976 σε έντεκα πολιτείες των ΗΠΑ. Οι συμμετέχουσες ήταν γυναίκες νοσοκόμες ηλικίας 30 με 55. Ο κύριος τρόπος συλλογής πληροφοριών έγινε μέσω ερωτηματολογίων. Από αυτή την ομάδα γυναικών μόνο 10,670 αποτέλεσαν την ομάδα μελέτης της Samieri και συνεργατών (2013). Σε ηλικία ήταν από 55 μέχρι 65 γιατί αυτή είναι η περίοδος που μπαίνουν τα «θεμέλια» για μετέπειτα χρόνιες ασθένειες. Το αν απολάμβαναν υψηλή ποιότητα υγείας σε προχωρημένη ηλικία προσδιορίστηκε σε επόμενες αξιολογήσεις.

Η προσλαμβανόμενη τροφή, όπως αποτυπώθηκε στα Ερωτηματολόγια Συχνότητας Κατανάλωσης Τροφίμων, μετατράπηκε σε θρεπτικά συστατικά. Επίσης, υπολογίστηκαν τιμές για τους δείκτες Alternate-Healthy Eating Index-2010 και Alternate Mediterranean Diet. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες, στο γκρούπ όσων γέρασαν υγιώς και στους σ’εκείνους με συνήθη γήρανση. Για να μπει μια γυναίκα στο πρώτο γκρούπ πρέπει να ικανοποιεί τέσσερα κριτήρια:

• Να μην υποφέρει από μία εκ των έντεκα χρόνιων ασθενειών που προσδιορίστηκαν από τους ερευνητές, χρησιμοποιώντας σα βάση τις κύριες αιτίες θανάτου στις ΗΠΑ.
• Να μην έχει κάποια διανοητική πάθηση
• Να μην έχει καμιά φυσική αναπηρία
• Να έχει υγιή ψυχική υγεία

Το δείγμα ήταν μεγάλο, η συμμετοχή ήταν υψηλή καθ’όλη τη διάρκεια της μελέτης ενώ η υγεία σε προχωρημένες ηλικίες αξιολογήθηκε διεξοδικά.

 Τί παρατηρήθηκε

Από τις 10,670 μόνο 1,171 ταξινομήθηκαν ως «υγιείς». Το γκρουπ με τις «συνήθεις» περιέιχε πιο πολλές γυναίκες με παχυσαρκία, πιο πολλές καπνίστριες, γυναίκες που δεν γυμνάζονταν πολύ και αρκετές με υπέρταση. Στο γκρουπ των υγιών έτρωγαν πιο πολλά φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα ολικής άλεσης. Επιπροσθέτως, τα μέλη του σκόραραν ψηλότερα στους δείκτες υγιούς διατροφής και εναλλακτικής μεσογειακής δίαιτας. Οι ψηλές τιμές στους δείκτες αυτούς συνδέονται και με μειωμένο ρίσκο εμφάνισης προβλημάτων ψυχολογικής υγείας και σωματικών αναπηριών.

Η υγιής διατροφή κατά τη μέση ηλικία αυξάνει περίπου κατά 40% τη πιθανότητα να έχουμε καλή υγεία στα γεράματα. Μια δίαιτα με πολλά λαχανικά, φρούτα, τρόφιμα ολικής άλεσης και ψάρι αλλά λίγο κόκκινο κρέας μπορεί να αποδειχθεί πολύ ευεργετική για την ευεξία μας σε προχωρημένη ηλικία. Παρόλο που η Samieri και συνεργάτες (2013) κοιτάει την υγιή γήρανση σφαιρικά, πρέπει να σημειώσουμε ότι τα αποτελέσματά της είναι σε συμφωνία με αποτελέσματα άλλων μελετών που εξετάζουν τη σχέση της διατροφής με μεμονωμένες παθήσεις. Άρα ο δεσμός μεταξύ δίαιτας και υγιούς γήρανσης είναι ισχυρός.

Πηγή

Samieri et al, The relation of midlife diet and healthy aging: a cohort study, Ann Intern Med, 2013; 159(9): 584-591.